اثرات سوء مدیریت زباله ها بر محیط زیست چیست؟

زباله‌های سرگردان در سراسر رودخانه‌ها و اقیانوس‌های جهان منتشر شده و در سواحل و در سرزمین ‌های دور انباشته می شوند. این زباله‌ها به زیستگاه‌های فیزیکی آسیب می‌رسانند، آلاینده‌های شیمیایی را منتقل می‌کنند، حیات آبزیان را تهدید کرده و در استفاده انسان از رودخانه ها، دریا و محیط‌ های ساحلی تداخل ایجاد می‌کنند.

از بین همه زباله ها، زباله های پلاستیکی بیشترین پتانسیل آسیب رساندن به محیط زیست، حیات وحش و انسان را دارند. می توان آنها را به صورت شناور در سطح آب، در بستر آب معلق یا در عمق تقریباً همه اقیانوس ها یافت.

ماهی ها از مسیر رودخانه ها به اقیانوس منتقل می شوند و در آنجا با جریان آب حرکت می کند و اغلب توسط پرندگان و سایر ماهی های بزرگ تر خورده می شود، این پلاستیک ها مواد شیمیایی سمی را در بافت های آنها متمرکز می کند و معده آنها پر می شود. زباله های پلاستیکی در محیط های آبی، بسیار بیشتر از یک مشکل زیبایی شناختی هستند.

اثرات زباله های دفع نشده بر زیستگاه ها

تغییر زیستگاه، ناشی از انباشت زباله ها در رودخانه ها و مناطق اقیانوسی، در سواحل و زیستگاه های زیر آب (یا نزدیک به کف رودخانه ها و اقیانوس ها) است. با تجمع زباله ها، ساختار زیستگاه ممکن است اصلاح شود، سطح نور ممکن است در آب های زیرین کاهش یابد و سطح اکسیژن نیز پایین می رود. این تغییرات می تواند توانایی آب های آزاد و زیستگاه های اعماق دریا را برای حمایت از آبزیان تضعیف کند.

قطعات پلاستیکی و سایر زباله های جمع شده از بین صخره ها، در سواحل انباشته می شوند؛ با تغییر ساختار فیزیکی زیستگاه ها، اثرات غیرمستقیم زباله های دریایی ممکن است موجب کاهش گونه های وابسته در اعماق اقیانوس ها شود. به عنوان مثال، تخریب صخره های مرجانی در سطح جهانی، این پتانسیل را دارد که بقای مجموعه متنوعی از بی مهرگان، ماهی ها و مهره داران را که به این منبع محدود وابسته هستند- از جمله بسیاری از گونه های در معرض خطر و در معرض انقراض- تضعیف سازد.

بیشتر بخوانید: پلاستیک های زیست تخریب پذیر چیست؟

اثرات شیمیایی زباله های دفع نشده در محیط زیست

مواد ماندگار، مواد تجمع زیستی و سمی (PBT)، ترکیبات شیمیایی هستند که در برابر تخریب (شکست) مقاوم هستند، تحرک زیادی در محیط دارند و درجه بالایی از سمیت را نشان می دهند. PBT ها از نظر زیستی، تجمع می یابند (به این معنی که آن ماده در یک ارگانیسم باقی می ماند) و زنجیره غذایی را بزرگ تر می کنند (= به این معنی که موجودات در سطوح بالاتر در زنجیره غذایی، سطوح بیشتری از این ماده را در بدن خود نشان می دهند، زیرا آنها دائماً ماده تجمع یافته در بافت طعمه خود را می خورند).

اثرات شیمیایی مرتبط با زباله های پلاستیکی در محیط های آبی، شامل تجمع و انتقال آلاینده های پایدار، تجمعی و سمی (PBTs) مانند PCB و آفت کش ها است. تحقیقات بارها ثابت کرده است که زباله های پلاستیکی در آب ها، در غلظت های بالاتر، بیشتر از محیط اطراف، آلاینده ها را در یک منطقه متمرکز می سازند.

بر اساس برخی از مطالعات زیست محیطی، پلاستیک ها پتانسیل جذب مواد شیمیایی نگران کننده از محیط را دارند و به شکل یک مکانیسم انتقال آلاینده های مضر به زنجیره غذایی و برای انسان هایی که غذاهای دریایی می خورند، عمل می کنند.

آلاینده‌های انباشته شده روی سطح ذرات پلاستیک و همچنین آن‌هایی که در داخل پلاستیک هستند، زمانی که پلاستیک در نتیجه اشعه ماوراء بنفش (UV)، نیروهای مکانیکی و هوازدگی، به ذرات کوچک ‌تر تجزیه می‌شوند، می‌توانند به محیط زیست رها شوند.

شواهد نشان می دهد که زباله های پلاستیکی، از جمله خرده ها و قطعات رزین، PBT ها را به موجودات منتقل می کنند. به عنوان مثال، تجمع PBTs از پلاستیک در بدن پرندگان دریایی و موجودات اعماق زمین ثبت شده است.

اثرات بیولوژیکی زباله های پلاستیکی دفع نشده

شواهد قابل توجهی وجود دارد که اثرات مضر زباله های پلاستیکی محیط های آبی را بر روی رودخانه و موجودات دریایی نشان می دهد. تخمین زده شده است که زباله های پلاستیکی دریایی حداقل 267 گونه در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار می دهند، از جمله 86 درصد لاک پشت های دریایی، 44 درصد از پرندگان دریایی و 43 درصد از پستانداران دریایی.

مشکلات مرتبط با بلع ذرات پلاستیک برای جانداران چیست؟

لاشه پوسیده پرنده دریایی، عمدتاً پرها و پاها، غنی از زباله های پلاستیکی هستند که مشکلات مرتبط با بلع پلاستیک، شامل ایجاد زخم های داخلی و خارجی، اختلال در ظرفیت تغذیه ای به دلیل تجمع یا انسداد در دستگاه گوارش، کاهش تحرک و سمیت را نشان می دهند.

تحقیقات نشان داده است که بلع پلاستیک توسط پرندگان دریایی، باعث کاهش وزن بدن، جلوگیری از رسوب چربی و کاهش ظرفیت تولید مثل آنها می شود. با توجه به این واقعیت که پرندگان دریایی در محدوده های وسیعی تغذیه می کنند و در زنجیره غذایی، یک شکارچی هستند، می توانند به عنوان شاخص های اولیه آلاینده هایی مانند پلاستیک در محیط دریایی محسوب شوند.

بلع زباله های پلاستیکی توسط پرندگان دریایی، ماهی ها و لاک پشت های دریایی به طور گسترده ثبت شده است؛ همچنین بلعیدن آنها توسط پستانداران دریایی نیز گزارش شده است. به عنوان مثال، لاک پشت های دریایی به راحتی کیسه های پلاستیکی و سایر زباله های شناور را که شبیه طعمه آنها است، می خورند. سایر جانداران شکارچی در دریاها نیز ماهی های کوچکتری را می خورند که قبلاً خرده های پلاستیک را به جای طعمه خود، مصرف کرده اند!

بیشتر بخوانید: خرید کیسه زباله خودرو برای داشتن محیط زیست تمیزتر

تاثیرات زباله های تجمع یافته بر جوامع انسانی

علاوه بر تخریب زیستگاه ها و اکوسیستم مورد استفاده انسان، زباله های پلاستیکی می توانند مستقیماً در کشتیرانی اختلال ایجاد کنند، ماهیگیری تجاری و تفریحی را مختل سازند، سلامت و ایمنی را تهدید کنند و گردشگری را کاهش دهند.

زباله های بزرگ، مانند تورهای ماهیگیری بلااستفاده یا زباله های شناور مانده، بزرگترین تهدید را برای حرکت کشتی ها ایجاد می کنند. توری‌ها به دور ملخ کشتی پیچیده شده و در ورودی‌های موتور جابجا شوند، و در اثر این حادثه، ممکن است کشتی‌ها به وسایل بزرگ برخورد کنند و به بدنه و ملخ‌ آنها آسیب برسد.

توقف کشتی های تجاری و تفریحی می تواند منجر به افزایش هزینه های ناوبری شود؛ هزینه های تعمیرات را افزایش دهد و در موارد شدیدتر حتی باعث مرگ انسان ها شود. در یک مثال غم انگیز، وسایل ماهیگیری قدیمی و از بین رفته، باعث غرق شدن یک کشتی مسافربری کره ای در سال 1993 شد که منجر به کشته شدن 292 مسافر گشت.

انسان‌ها همچنین ممکن است مستقیماً توسط زباله‌های شناور آسیب ببینند؛ این اتفاق در حین شنا یا غواصی کردن، و گیر افتادن در تورها می افتد. در بیشتر موارد آنها می توانند خود را آزاد کنند. در موارد نادر، درهم تنیدگی غواص ها با تورهای ماهیگیری شناور، منجر به جراحت و حتی مرگ شان شده است.

علاوه بر این، زباله های تیز که در سواحل انباشته می شوند به طور بالقوه منجر به سوراخ شدن، زخم و یا پارگی پاهای افرادی می شود که در سواحل قدم می زنند. ضایعات پزشکی مانند سوزن های زیرپوستی نیز نگران کننده هستند، زیرا می توانند منجر به انتقال عفونت و بیماری شوند.

همچنین تجمع زباله ها، ارزش های زیبایی شناختی و تفریحی رودخانه ها، سواحل و منابع دریایی را کاهش می دهند. تجمع زباله‌های پلاستیکی در سواحل یکی از نگرانی‌های ویژه برای شهرهای ساحلی است، زیرا زباله‌های نامناسب و زندگی دریایی، می‌توانند جذابیت این منطقه را برای ساکنان محلی و گردشگران کاهش دهد.

می بینید که مسئله دفع مناسب و اصولی همه زباله ها، بخصوص زباله های پلاستیک تا چه اندازه اهمیت دارد و اگر به درستی برای این کار اقدام نگردد، اثرات مخربی ایجاد می کنند. مسلم است که ما نمی خواهیم اکوسیستم های طبیعی کشور خود را از دست بدهیم، پس با احترام به محیط زیست، باید تمام تلاش خود را به کار بگیریم تا زباله ها را از مسیرهای درست دفع کنیم.

شما می توانید با خرید کیسه زباله خودرو که از بهترین مواد اولیه تهیه شده است، آشغال ها و زباله های داخل ماشین را جمع آوری کرده و آنها را در یک مخزن جداگانه یا کیسه های اصلی منزل خود بریزید.